In de 17e eeuw is er vrijwel geen land in Europa te vinden dat niet bij één of meerdere oorlogen betrokken was. Een beetje rondstruinen in archieven en collecties uit de 17e eeuw levert je daarom al snel kilometers aan gortdroge kost op zoals diplomatieke brieven en opsommingen van legeronderdelen. Maar te midden van deze teksten zijn vaak nog echte pareltjes te bewonderen zoals een gedichtje van Georg Stiernhielm die de politieke gebeurtenissen in die tijd net even anders duidt dan de officiële diplomatieke teksten.

Aan het eind van de Dertigjarige Oorlog werden een aantal grenzen in Europa opnieuw bepaald. Spanje verloor onder andere Elzas en Lotharingen aan Frankrijk. Dit had tot gevolg dat de Spaanse-Nederlanden (met o.a. het huidige Noord-West Frankrijk en delen van Vlaanderen) geïsoleerd kwamen te liggen en de Spanjaarden dat gebied niet konden bereiken zonder door het Franse rijk te moeten reizen. Frankrijk zag daarom haar kans schoon en probeerde deze gebieden van de Spanjaarden af te snoepen. Wat volgde was een 25 jaar durende oorlog tussen Frankrijk en Spanje totdat in 1659 een vrede werd getekend. Onderdeel van die vrede was echter dat de nog jonge Franse koning Lodewijk de XIV – die later bekend zou staan om als de decadente Zonnekoning – moest trouwen met Maria Theresia, de enige dochter van de Spaanse koning.

Stiernhielm had niet zo veel op met de Franse koning Lodewijk de XIV en vond het huwelijk met Maria Theresia maar een farce. Dat blijkt ook duidelijk uit onderstaand gedicht dat hij geschreven heeft in 1660. Het gedicht is nooit gepubliceerd tijdens zijn leven en dat is waarschijnlijk maar goed ook want er zijn wel eens oorlogen om minder gestart. Om dezelfde reden – al verwacht ik niet dat Lodewijk de XIV nu nog een oorlog met Nederland zal beginnen – lijkt het mij verstandig om een letterlijke vertaling maar achterwege te laten.

 

Konung Ludwiks bröllopsskrift i Frankrike Kungens baße bör wi prisa Som oß brachte frid och lisa, Drottnings mus bör och ähra, Som oß brachte freden kiära Wore kungar utan ballar Skötes än af wåra wallar. Nu han redskap har och råder Hwar man sig åt freden gläder, En fransk kuk och en spansk fitta, Lärd’ oß bäst på freden hitta Gud gaf fred i wåra dagar, Knulla må som den behagar.

Ter gelegenheid van Koning Lodewijks huwelijk Het zwijn van de koning moeten wij prijzen die vrede en troost deed verrijzen. De mus van de koningin moeten wij eren die de vrede bracht die wij zo vereren, Onze koningen zonder echte mannelijkheid worden uit eigen gelederen verblijd. De koning heerst met speer in de hand over een naar vrede verlangend land. Een Spaanse poes en een Franse haan leren ons hoe vrede kan ontstaan. De vrede die wij van God mochten krijgen deed het aantal betrekkingen flink stijgen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mocht iemand nog een leuke suggestie hebben voor de vertaling van dit gedicht, laat het me dan hieronder weten.

P.s. ik weet dat het Zweedse woord mus ‘muis’ betekent en niet ‘mus’, maar bij de vertaling van een – zoals Wikipedia het noemt – liten obscen dikt laat écht ik de mogelijkheid niet onbenut om er een musje in te verwerken 🙂